Για την Α.

Ήταν όμορφη. Είχε αυτή την ομορφιά την άπιαστη, που σε μαγνήτιζε και σαν υπνωτισμένος την ακολουθούσες. Θυμάμαι τη ζωηρή φωνή της, το δυνατό της γέλιο και τις αέρινες κινήσεις της στο χορό. Πάντα ξεχώριζε στο πλήθος και πάντα έδινε την αίσθηση ότι χρειάζεται να τρέξεις για να είσαι δίπλα της... Τέτοια ενέργεια, τέτοια όρεξη και τόση χαρά! Μου έμαθε τι είναι το χαμόγελο και μου έδειξε πως να ομορφαίνω την κάθε στιγμή ,άσχετα με τις συνθήκες. Η θετική ενέργειά της, η αύρα της , η ένταση με την οποία έκανε οτιδήποτε, η βιασύνη της να αποκτά εμπειρίες....Αυτά την ξεχώριζαν ! Μάγευε τους γύρω της , όπως η ίδια μαγευόταν από τη ζωή...

 Ήμουν δώδεκα και εκείνη δεκατριών. Όχι, δεν ήταν γυναίκα, αλλά ένα παιδί. Ένα παιδί που δεν πρόλαβε να γίνει γυναίκα. Ίσως καλύτερα, δεν μολύνθηκε από τη μιζέρια της ενήλικης ζωής ,έμεινε στις ζωές μας ως η προσωποποίηση της χαράς, να μας υπενθυμίζει την χαμένη μας παιδικότητα κάθε φορά που νιώθουμε τη θλίψη να μας ρουφά. Κάθε φορά που νιώθουμε κουρασμένοι για να παθιαστούμε με όσα μας αρέσουν, ανίκανοι να ομορφύνουμε τη ζωές μας και φοβόμαστε να ζήσουμε ...

(Υ.Γ. Σχεδόν έντεκα χρόνια χωρίς αυτό το όμορφο αγγελούδι.... Ή μάλλον όχι, κρατάω όλα τα προηγούμενα χρόνια που είχα την τύχη να τα ζήσω μαζί της.)
Για την Α. , που έφυγε στις 14/8/2005
Η φωτογραφία είναι από τα ένατα γενέθλιά μου. 

Προσοχή στο κενό...!

Στην περίπτωση που κάποιο άτομο δεν έμεινε μαζί μας τη στιγμή που το διεκδικήσαμε, καθίσταται προφανές ότι δεν ήμασταν στις πρώτες επιλογές ή προτεραιότητές του-αν όχι εντελώς εκτός λίστας, πράγμα που υποδηλώνει την ακαταλληλότητά του για μια θέση στη ζωή μας. Συνεπώς, το προσπερνάμε και συνεχίζουμε τη ζωή μας χωρίς εμμονές και ψυχαναγκασμούς , εκφράζοντας ταυτόχρονα την ευγνωμοσύνη μας για όσα αποκομίσαμε από την εκάστοτε εμπειρία. 

Κανείς δεν πρέπει να αναλάβει το ρόλο του "κακού" , δεν είναι απαραίτητα αρνητικό δύο μονοπάτια να μην καταλήγουν στον ίδιο δρόμο. Δεν είναι "ένοχος" αυτός ο οποίος θέλει το λιγότερο, όπως αντίστοιχα δεν θεωρείται "θύμα" και εξαρτημένο το άτομο  που καταβάλλει τη μέγιστη προσπάθεια προκειμένου να αποκτήσει αυτό που επιθυμεί. Και ,φυσικά,  αυτός που επιζητά το λιγότερο είναι αυτός που πάντα καθορίζει τα όρια - κάποιος καλείται αναπόφευκτα να σηκώσει το βάρος αυτού του ρόλου. Η αντίστροφη μέτρηση, λοιπόν, για να επέλθει το τέλος μιας οποιουδήποτε είδους επαφής αρχίζει τη στιγμή που συνειδητοποιεί ο καθένας το ρόλο του στην παρούσα σχέση -ποιος θα διεκδικεί και ποιος θα διεκδικείται , η οποία κορυφώνεται τη στιγμή που "παραβιάζονται" τα όρια που έχουν τεθεί. Εκείνη η στιγμή σηματοδοτεί την αρχή του τέλους, αν και η κατάληξη γίνεται εμφανής πολύ πριν έρθει αυτή η οριακή στιγμή. Αναπόφευκτη και προκαθορισμένη η μοίρα των σχέσεων/επαφών μεγάλου χάσματος συναισθηματικής σύνδεσης...!

Μην εθελοτυφλείς, μάθε να αναγνωρίζεις την ώρα που πρέπει να αποχωρήσεις, τη στιγμή που ο χρόνος σου τελειώνει... Να μην τεντώνεις το σχοινί μέχρι να κοπεί , αργά και επώδυνα. Να αποχωρείς πριν φτάσεις στο μέγιστο σημείο συναισθηματικής φθοράς,  σταμάτα ένα βήμα πριν αφεθείς στο γκρεμό της έντονης απογοήτευσης .  Οι επαναλαμβανόμενοι /ατέρμονες  αποχαιρετισμοί ,άλλωστε , δεν αναιρούν την αναμενόμενη έκβαση των γεγονότων. Δίνοντας αναβολή στο τέλος , αποφεύγεις να δημιουργήσεις μια νέα αρχή. Αλλά ,κυρίως, εγκλωβίζεις τον εαυτό σου σε ωραιοποιημένες αναμνήσεις ή -ακόμα χειρότερα- σε ωραιοποιημένα σενάρια ενός ιδανικού μέλλοντος.

Μην κάνεις χώρο στη ζωή σου για το μέτριο , δεν θα χωρέσει... Είναι πολύ μικρό για να αντέξει το βάρος της δοτικότητάς σου και ταυτόχρονα το μέγιστο που μπορεί να σου προσφέρει είναι πολύ λιγότερο από αυτό που χωράει η ψυχή σου... Να φοβάσαι το κενό, αυτό που περισσεύει από την ψυχή σου, αυτό που έμεινε ανέγγιχτο στην προσπάθεια να κάνεις χώρο για το λίγο... 

Πολύ επικίνδυνο το κενό αυτό.Σε καταστρέφει, όσο συνειδητοποιείς ότι η συναισθηματική "κάλυψη" που σου προσφέρεται δεν είναι αρκετή να το γεμίσει... Να προσέχεις , γιατί τότε το γεμίζει η θλίψη , η οποία απλώνεται και καλύπτει όλο και περισσότερο το κενό σου. Και πότε φεύγει; Μόλις αντιληφθείς ότι αξίζεις μόνο το μέγιστο... Και να θυμάσαι, στο παιχνίδι της "απόρριψης" ο κερδισμένος στην ουσία είναι αυτός που έμαθε να δίνει με κάθε κόστος, ξεπερνώντας τα προσωπικά  του όρια. Αυτός που λειτουργεί ενστικτωδώς και ανιδιοτελώς, χωρίς δεύτερες σκέψεις, καταπατώντας την αξιοπρέπειά του , ώστε να μάθει  την αξία της και να προχωρήσει εν τέλει, αφήνοντας στο κουτί των μακρινών αναμνήσεων τοξικές σχέσεις, επαφές, καταστάσεις- και γενικά ό,τι τον κρατά δέσμιο στο παρελθόν. 

Φτάνοντας λοιπόν πριν την κόκκινη γραμμή, αν βρεις τη δύναμη να "αποσυνδεθείς" από αυτό που μέχρι τώρα διεκδικούσες, μην ξεχάσεις να πεις ευχαριστώ-όχι απαραίτητα για όσα σου έδωσαν, αλλά για όσα πήρες εσύ ο ίδιος. Πριν γυρίσεις βιαστικά το κεφάλι, αντί να φύγεις σαν κυνηγημένος   κοίτα βαθιά στα μάτια με βλέμμα ευγνωμοσύνης για όλα, κατανόησης και συγχώρεσης για τα σφάλματα του άλλου, ζητώντας συγγνώμη για τα δικά σου λάθη ταυτόχρονα...Δεν χρειάζονται επιπλέον λόγια, μη μακρηγορείς. Χωρίς πικρία, εγωισμό ή θυμό ευχήσου "καλή τύχη" και με ένα γλυκό χαμόγελο επιτάχυνε το βήμα σου προς την κατεύθυνση που δείχνει ο δικός σου δρόμος...

Επιστροφή στην παιδικότητα

Κοιτάς γύρω σου και βλέπεις άτομα να προσπαθούν να προσθέσουν όλο και περισσότερες "ταμπέλες" στην προσπάθεια να προσδιορίσουν την ταυτότητά τους… Και εσύ από την άλλη έχεις ως στόχο να αφαιρέσεις όλους αυτούς τους εξωτερικούς παράγοντες, γίνεσαι παρατηρητής των καταστάσεων γύρω σου , ώστε να γνωρίσεις τον πραγματικό εαυτό σου… Και κάπου εκεί, όσο αφαιρείς τα επίκτητα χαρακτηριστικά σου, καταλήγεις στην παιδικότητα… 

Προσοχή, όχι ανωριμότητα …! Καταλήγεις σε ένα πιο αθώο τρόπο σκέψης, ίσως πιο "καθαρό"… Συνειδητοποιείς ότι ,ως παιδί , η αισιοδοξία ήταν η καθημερινότητά σου... Μήπως τελικά ο μοναδικός τρόπος να νιώσεις πληρότητα είναι να βρεις τη χαμένη παιδικότητά σου; Μήπως τελικά η ενηλικίωση μας δίνεται απλά για να διεκδικήσουμε το παιδί που κρύβεται μέσα μας ; 

Θυμάσαι πώς ήταν η ζωή σου ως παιδί; Η ανεξάντλητη ενέργειά σου, η φαντασία , η δημιουργικότητα, τα μεγάλα όνειρα... Κυρίως τα όνειρα! Τίποτα δεν θεωρούταν μη πραγματοποιήσιμο, δύσκολο, ακατόρθωτο...Πάντα είχες την αίσθηση ότι με κάποιο μαγικό ,ανεξήγητο τρόπο όλα θα πάνε κατ' ευχήν . Αυτή η βεβαιότητα ήταν η πηγή της ζωτικότητάς σου , η οποία -συνυφασμένη με την αγνότητα της ψυχής και του μυαλού σου- σού έδινε αυτή την ιδιαίτερη λάμψη που κάνει τα παιδιά να ξεχωρίζουν και ,δικαίως, να χαρακτηρίζονται ως φορείς ελπίδας για αυτό τον κόσμο.

Ας γίνουμε ,λοιπόν, ξανά παιδιά όσο είναι καιρός, πριν μετατραπούμε σε όντα "απενεργοποιημένα"... Γιατί αυτό κάνουν οι ταμπέλες- σε αποπροσανατολίζουν από την ουσία της ύπαρξής σου . Ας ξεπεράσουμε την παθητικότητα της ενηλικίωσης -με ό,τι συνεπάγεται αυτό- και ας γίνουμε φορείς αισιοδοξίας, αγάπης, ονείρων ... 

Η ευστοχία του λάθους

Ζώντας σε ένα κόσμο άπειρων ευκαιριών και δυνατοτήτων , σε κάθε βήμα που κάνουμε οι επιλογές που έχουμε στη διάθεσή μας είναι αναρίθμητες. Η κάθε επιλογή γεννά πλήθος πιθανών σεναρίων για τη μετέπειτα πορεία μας . Ακόμα και η πιο μικρή λεπτομέρεια, το πιο αθώο και ανεπαίσθητο βήμα μας , μπορεί σε βάθος χρόνου να αποδειχθεί καθοριστικό για τη ζωή μας. 

Κάποιες φορές η κατάληξη των επιλογών μας φαντάζει αρκετά προβλέψιμη, καθώς συνηθίζουμε να περιοριζόμαστε μεταξύ της προφανούς αρνητικής και της προφανούς θετικής απόφασης. Αμφιταλαντευόμαστε, δηλαδή,  μεταξύ των δύο άκρων- του ασφαλούς μονοπατιού και του ρίσκου... 

Και σε αυτό το σημείο διαφαίνεται η διαφορά μεταξύ των ανθρώπων. Εδώ διαχωρίζεται ο άνθρωπος που θέλει να εξελίσσεται διαρκώς -ανεξάρτητα με το αποτέλεσμα που θα πάρει, από αυτόν που δεν επιθυμεί να "ξεβολεύεται" και να δοκιμάζει το διαφορετικό ,πράγμα που πηγάζει από το φόβο του πιθανού λάθους και της αποτυχίας. Καλούμαστε σε αυτό το σημείο να αφήσουμε πίσω μας το φόβο και να ρισκάρουμε να κάνουμε το λάθος. Λάθος, άλλωστε , δεν υφίσταται... 

Γνωρίζεις ,μέσω μια λανθασμένης επιλογής, ακόμα καλύτερα τον εαυτό σου και οι "καρποί" του λάθους σου, σε φέρνουν ακόμα ένα βήμα  πιο κοντά στο σωστό. Εξάλλου μια αποτυχημένη επιλογή , ένα λάθος, είναι πιο σωστό και επιθυμητό από ένα σωστό βήμα που γίνεται εν αγνοία μας. Ο εύστοχος δρόμος -κατά τύχη- , όταν δεν αποτελεί συνειδητή απόφαση και πλήρη αντικατοπτρισμό του εαυτού μας τη δεδομένη χρονική στιγμή, είναι ανώφελος. 

Όπως έχει αποδειχθεί επανειλημμένα στον καθένα μας , αν αναλογιστούμε τις προσωπικές μας εμπειρίες, είναι κανόνας της ζωής πως μόνο όταν το λάθος γίνεται ουσιαστικά "κτήμα" σου είσαι σε θέση να προχωρήσεις χωρίς επιστροφή, να διδαχθείς από τις αποφάσεις σου ,να βρεις το κρυμμένο νόημα πίσω από τις πράξεις σου και να πλησιάσεις ακόμα περισσότερο τον Εαυτό σου ...

Να παίρνεις την ευθύνη...

Κάθε φορά που κοιτάς τον καθρέφτη, μάθε να κοιτάς στα μάτια τον εαυτό σου. Μην αποφεύγεις αυτό το βλέμμα, είναι το βλέμμα της ευθύνης. Της ευθύνης για αυτό που είσαι, αυτό που έγινες...

Ναι, εσύ έχεις την ευθύνη. Όχι για τη σάρκα σου, αλλά για το βλέμμα των ματιών σου,την καθαρότητά τους, τον τρόπο που κοιτάζεις. «Τα μάτια είναι ο καθρέφτης της ψυχής» , πόσο χιλιοειπωμένη φράση! Κι όμως , απόλυτα ορθή. Κατά συνέπεια, η αντανάκλαση των ματιών σου στον καθρέφτη, είναι η πιο χειροπιαστή έκφραση της εικόνας που έχεις για εσένα, για την ψυχή σου...

Και ποιο είναι ,τελικά, το χειρότερο συναίσθημα που μπορείς να αναγνωρίσεις κοιτώντας βαθιά μέσα στα μάτια σου; Ο χειρότερος αντικατοπτρισμός είναι αυτός της αυτολύπησης... Άσχημη αίσθηση, σε κάνει να μουδιάζεις όταν το συνειδητοποιείς. Και τότε αναρωτιέσαι τι έφταιξε, για ποιο λόγο έφτασες να σκέφτεσαι ότι είσαι ένα πλάσμα βουτηγμένο στη θλίψη, που έχει βιώσει τη ζωή από την άσχημη και σκοτεινή πλευρά της. Αναρωτιέσαι γιατί μετατράπηκες σε σκιά του εαυτού σου και έρμαιο των εξωτερικών παραγόντων που περικλύουν τη ζωή σου. Ξέρεις το λόγο κατά βάθος...

Απαρνήθηκες την ευθύνη, «θυματοποιώντας» τον εαυτό σου  σε κάθε δυσκολία που ερχόταν στο δρόμο σου. Και  έτσι , προσπαθώντας απελπισμένα να αποτινάξεις την ευθύνη από εσένα, τοποθέτησες σταδιακά τον εαυτό σου σε μια μόνιμα αδύναμη θέση.Τώρα που βλέπεις καθαρά την αιτία, μάθε λοιπόν να παίρνεις την ευθύνη. Για όλα. Ήταν επιλογές σου άλλωστε. Άλλες σωστές, άλλες ανούσιες,επιπόλαιες,λανθασμένες. Ό,τι κι αν σου συνέβη , άμεσα ή έμμεσα εσύ το επέλεξες. 

Μη θρηνείς τα λάθη σου-δεν οδηγεί πουθενά , παρά μόνο αναγνώρισέ τα. Μην επιρρίπτεις πουθενά αλλού τις ευθύνες  παρά μόνο σε εσένα, τους άλλους δεν μπορείς να τους ελέγξεις, αυτό δεν είναι το δικό σου το κομμάτι. Μόνο τα δικά σου λάθη να σε αφορούν... Ακόμα και σε αυτές τις περιπτώσεις που πραγματικά είσαι απόλυτα αναίτιος για κάτι που βιώνεις, στο τέλος η ευθύνη για την μετέπειτα κατάστασή σου είναι μόνο δική σου. Όπως είπε και ο σπουδαίος  διανοητής του 20ου αιώνα Βίκτωρ Φρανκλ  "Η τελευταία από τις ανθρώπινες ελευθερίες είναι να επιλέξεις τη στάση σου στις συνθήκες που παρουσιάζονται κάθε φορά" . Συνεπώς, κάθε στιγμή, σε κάθε σου απόφαση , ήσουν ελεύθερος να διαλέξεις μεταξύ δύναμης και «θυματοποίησης».

Να παίρνεις την ευθύνη της ζωής σου , να μην της δίνεις το χρώμα των εξωτερικών παραγόντων που την περιτριγυρίζουν.  Δεν είσαι το άβουλο θύμα που σε βολεύει να πιστεύεις, αλλά ο θύτης που καταδικάζει την ψυχή του σε δυστυχία. Και είναι ιδιαίτερα ελκυστική η ιδέα του θύματος, το ξέρεις... Έτσι δεν χρειάζεται να αλλάξεις κάτι σε εσένα, πάντα το φταίξιμο για την κατάστασή σου θα βρίσκεται κάπου αλλού. Δελεαστικό σίγουρα, αλλά επιβάλλεται να το αφήσεις στην άκρη και αυτό επιτυγχάνεται μόνο τη στιγμή που αναλαμβάνεις εσύ εξ' ολοκλήρου τα ηνία...

Θυμήσου,λοιπόν, την επόμενη φορά που θα κοιτάξεις τον εαυτό σου στον καθρέφτη να ψιθυρίσεις στο είδωλό σου «Παίρνω την ευθύνη για όλα και συνεχίζω». Χρέος σου είναι  θωρακίσεις τον εαυτό σου , καθώς «τα πάντα ρει» -δεν μπορείς να το αποφύγεις, είναι νόμος της φύσης. Τα λάθη έγιναν. Έγιναν-χρόνος παρελθοντικός. Τα γνώρισες, τα βίωσες, συμφιλιώθηκες μαζί τους , έμαθες όσα έπρεπε να σε διδάξουν για να προχωρήσεις στο τώρα. Δεν έχουν πλέον θέση στο παρόν σου, δεν έχουν πλέον θέση στον καθρέφτη σου ,στα μάτια σου , στην ψυχή σου....